Akai GX-912: Ukryty klejnot świata Hi-Fi

Akai GX-912: Ukryty klejnot świata Hi-Fi

W świecie wysokiej klasy sprzętu audio, niektóre urządzenia wyróżniają się nie tylko dzięki swojej doskonałej konstrukcji, ale także ze względu na swój trwały wpływ na społeczności profesjonalistów i entuzjastów. Wprowadzony na rynek w 1986 roku Akai GX-912 to jeden z takich ukrytych klejnotów. Jest to deck oparty na modelu GX-9. Stworzony w szczytowym momencie dominacji dźwięku analogowego, ten kasetowy magnetofon „Master Mixdown” wyznaczył nowy standard w zakresie jakości dźwięku, trwałości i innowacyjnych funkcji. Chociaż nie osiągnął takiej sławy jak niektórzy z jego rywali, GX-912 nadal zajmuje szczególne miejsce w sercach melomanów i profesjonalistów, z których wielu docenia jego precyzję, solidną konstrukcję oraz niezrównane możliwości reprodukcji dźwięku.

W tym artykule przyjrzymy się, co sprawiło, że Akai GX-912 wyróżniał się na tle konkurencji na rynku magnetofonów kasetowych lat 80., a także dlaczego wciąż pozostaje cenionym sprzętem dla osób ceniących ciepło i niuanse dźwięku analogowego. Od jego Super GX 3-Head System po Closed Loop Double Capstan i innowacyjne systemy redukcji szumów, szczegółowo omówimy techniczne aspekty, które sprawiają, że to urządzenie jest klasykiem na długie lata.

Koncepcja „Master Mixdown”: Ukłon w stronę profesjonalizmu

Termin Master Mixdown odnosi się do kluczowego etapu w produkcji muzycznej, w którym wszystkie zarejestrowane ścieżki są miksowane do jednego stereo mastera. W tym procesie inżynier dźwięku dostosowuje poziomy, nakłada efekty i precyzyjnie koryguje częstotliwości, aby uzyskać finalną, dopracowaną wersję utworu. Akai GX-912 został zaprojektowany z myślą o daniu przynajmniej części możliwości oraz współpracy z mixerami lub urządzeniami takimi jak syntezator Akai VX90

Techniczna doskonałość: Kluczowe funkcje i możliwości

Super GX 3-Head System

Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów GX-912, tak jak wielu wysokich modeli serii GX jest jego Super GX 3-Head System. Układ ten składa się z trzech głowic: jednej przeznaczonej do nagrywania, drugiej do odtwarzania i trzeciej do kasowania. Dzięki temu użytkownik ma możliwość monitorowania nagrania w czasie rzeczywistym, co jest nieocenione dla kontroli nad jakością dźwięku. W przeciwieństwie do dwu głowicowych magnetofonów, które wymagają odtworzenia taśmy w celu oceny nagrania, GX-912 umożliwia natychmiastowy odsłuch, co gwarantuje, że finalny rezultat odpowiada zamierzeniom inżyniera dźwięku.

Głowice Super GX (Glass and X’tal Ferrite), znane ze swojej trwałości i długowieczności, są odporne na zużycie nawet po długotrwałym użytkowaniu. Dzięki temu GX-912 idealnie nadaje się do intensywnego użytkowania w radiostacjach czy studiach nagraniowych.

Closed Loop Double Capstan System

Aby zapewnić precyzyjny transport taśmy, Closed Loop Double Capstan System stabilizuje ruch taśmy, utrzymując jej stały kontakt z głowicą. Zmniejsza to zjawisko wow and flutter do imponująco niskiego poziomu 0,025%, co zapewnia niespotykaną stabilność. System napędzany jest przez silnik FG Servo Direct Drive dla kapstanu, wspierany przez dwa dodatkowe silniki DC: jeden do napędu szpuli i drugi do obsługi mechanizmu. Ten trójmotorowy układ gwarantuje, że transport taśmy jest nie tylko płynny, ale także niezawodny przez długi czas, co sprawia, że jest idealny do długich sesji nagraniowych lub wymagających odtwarzania.

Redukcja szumów i kompatybilność z taśmami

GX-912 został wyposażony w systemy redukcji szumów Dolby B i Dolby C, które były wówczas szczytem technologii, zdolnymi do eliminowania szumów typowych dla nagrań analogowych. Rezultatem jest czystszy, wyraźniejszy dźwięk, z stosunkiem sygnału do szumu wynoszącym 75 dB przy użyciu Dolby C. Dzięki temu magnetofon doskonale sprawdza się w wymagających warunkach, gdzie czystość dźwięku jest kluczowa.

Obsługuje on wszystkie główne typy taśm — normalne, chromowe i metalowe — co pozwala użytkownikom na uzyskanie najlepszej możliwej jakości dźwięku w zależności od ich preferencji. Dzięki pasmu przenoszenia sięgającemu 21 kHz na taśmach metalowych, GX-912 jest w stanie obsłużyć nagrania o wysokiej jakości, dorównujące wielu swoim nawet młodszym konkurentom.

Funkcje monitorowania i wygoda użytkowania

Sercem funkcjonalności GX-912 jest jego wyświetlacz FL (Fluorescencyjny) oraz cyfrowy licznik taśmy. Wyświetlacz zapewnia jasny odczyt ustawień operacyjnych, a licznik taśmy nie tylko śledzi pozycję, ale także oblicza pozostały czas nagrania, co jest niezwykle przydatne przy precyzyjnej edycji, zapewniając, że żadna część nagrania nie zostanie pominięta.

Dodatkowe funkcje, takie jak Intro Scan i Quick Memory Search, ułatwiają nawigację po taśmie. Intro Scan odtwarza pierwsze kilka sekund każdego utworu na kasecie, umożliwiając użytkownikom szybkie zlokalizowanie pożądanych utworów. Instant Program Location System (IPLS) zapewnia szybki dostęp do wybranych fragmentów taśmy, oszczędzając czas podczas odtwarzania lub sesji nagraniowych.

Doświadczenie użytkownika: Elastyczność użytkowania

Przedni panel GX-912 został zaprojektowany z myślą o wygodzie użytkownika. Oferuje regulację poziomów wejścia i wyjścia, co jest kluczowe przy dostosowywaniu poziomów dźwięku podczas nagrywania i odtwarzania. Dla inżynierów dźwięku w studiach lub entuzjastów audio w domowych warunkach, taka elastyczność gwarantuje pełną kontrolę nad dynamiką nagrań.

Dzięki możliwości zdalnego sterowania (pilot przewodowy), GX-912 doskonale integruje się z profesjonalnymi rackami studyjnymi lub systemami domowymi. Jego standardowa kompatybilność z rackami 19-calowymi (pasuje wielkością do systemu 2U) czyni go naturalnym wyborem do większych systemów.

Akai GX-912 (movie from YT, user: ssanyi66)

Zastosowanie w świecie rzeczywistym: Studio i audio domowe

Akai GX-912 był propozycją dla muzyków amatorów, DJ’ów, pół profesjonalnych realizatorów dźwięku. Był odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie rynku do pracy z dźwiękiem. Zapełniał luke między profesjonalnym sprzętem nagrywającym a domowymi systemami audio. Między innymi dlatego też na jego panelu frontowym widnieje nazwa Akai Professional, czyli części koncerny Akai specjalizującego się w produkcji urządzeń dla muzyków jak MPC, syntezatory dźwięku, itp.

W pół profesjonalnych studiach Akai GX-912 stał się niezawodnym narzędziem do rejestrowania nagrania na żywo lub tworzenia finalnych miksów na kasecie. Na przykład inżynier dźwięku pracujący nad sesją na żywo mógł wykorzystać możliwości precyzyjnej regulacji prądu podkładu, aby dopasować typ taśmy do uzyskania najlepszych rezultatów dźwiękowych, dodać „w locie” efekty dźwiękowe z syntezatora AX60/73 czy VX90 lub innego źródła dźwięku. Funkcja monitorowania na taśmie w czasie rzeczywistym pozwalała na natychmiastową ocenę jakości nagrania, co było kluczowe w przypadku konieczności szybkich korekt.

W domowych warunkach GX-912 cieszył się popularnością wśród audiofilów, którzy doceniali jego zdolność do tworzenia archiwalnych nagrań z płyt winylowych lub taśm szpulowych. Dzięki precyzyjnemu mechanizmowi transportu i redukcji szumów, użytkownicy mogli zachować materiał dźwiękowy na poziomie jakości wcześniej osiągalnym jedynie w profesjonalnych warunkach.

Wiele rozgłośni radiowych w latach 80ych korzystało z GX-912.

Modele konkurencyjne i kontekst rynkowy

Lata 80. to okres intensywnej konkurencji w segmencie wysokiej klasy magnetofonów kasetowych, a Akai GX-912 musiał stawić czoła rywalom takim jak Nakamichi Dragon, Sony TC-KA7ES oraz Teac Z-7000. Nakamichi Dragon, ze swoim rewolucyjnym systemem automatycznej korekcji azymutu, uważany był za szczyt technologii kasetowej, oferując niezrównaną jakość dźwięku.

Sony TC-KA7ES i Teac Z-7000 wniosły na rynek innowacje w postaci zaawansowanego przetwarzania sygnału cyfrowego.

Jednak inżynierowie Akai poszli krok dalej i GX-912 oferował możliwość zapisu z dwóch źródeł, choć nie jednocześnie, mikroprocesorowemu sterowaniu transportem taśmy i niezawodności.

Miał też możliwość pokazywania:
Peak Level Meter (wskaźnik poziomu szczytowego) w Akai GX912 to istotna funkcja, która służy do monitorowania i wyświetlania siły lub intensywności sygnału audio podczas nagrywania lub odtwarzania. Pomaga to zapewnić, że poziomy dźwięku są optymalne, zapobiegając zniekształceniom spowodowanym zbyt wysokimi poziomami wejściowymi (przeciążeniem) oraz unikając zbyt niskich nagrań, które mogą prowadzić do słabej jakości dźwięku.

Oto jak to działa:

1. Wizualne przedstawienie poziomów audio: Peak Level Meter to zazwyczaj seria diod LED lub poruszająca się wskazówka (w starszych, analogowych wskaźnikach), które poruszają się w zależności od siły sygnału audio.
2. Monitorowanie poziomu: Wskaźnik pokazuje, jak blisko sygnał jest do „szczytu” lub maksymalnego poziomu, zanim wystąpią zniekształcenia. Celem jest utrzymanie sygnału na jak najwyższym poziomie bez wchodzenia w zakres zniekształceń.
3. Optymalny poziom: Większość mierników ma sekcje oznaczone liczbami lub kolorami, gdzie zielona lub dolna część skali wskazuje niski sygnał, żółta lub środkowa oznacza dobry poziom, a czerwona lub górna część sugeruje, że sygnał jest zbyt wysoki i może się zniekształcać (to jest punkt, w którym dochodzi do „szczytu”).
4. Kontrola dynamiki: Peak Level Meter pomaga użytkownikom ręcznie regulować poziom wejściowy lub poziom nagrywania, aby nagranie było wyraźne, wolne od zniekształceń i jak najlepszej jakości. Chodzi o utrzymanie poziomu dźwięku w optymalnym zakresie (zazwyczaj tuż poniżej czerwonego obszaru szczytowego).

W Akai GX912 wskaźnik poziomu szczytowego pozwala użytkownikom dostosować poziomy nagrywania, aby zapewnić możliwie najlepszą jakość dźwięku bez zniekształceń. Jest to szczególnie ważne podczas ustawiania poziomów nagrywania, zwłaszcza przy dynamicznych źródłach dźwięku.

Peak Spectrum Level (widmo poziomu szczytowego) to bardziej zaawansowana forma wskaźnika poziomu sygnału, która nie tylko monitoruje ogólny poziom głośności dźwięku, ale także pokazuje różne zakresy częstotliwości sygnału audio. Tego rodzaju wskaźnik analizuje pasmo częstotliwości dźwięku i prezentuje poziomy sygnału w różnych częściach widma audio (od niskich do wysokich częstotliwości).

W praktyce wygląda to tak:

1. Analiza częstotliwości: Peak Spectrum Level dzieli sygnał audio na różne pasma częstotliwości (np. niskie, średnie i wysokie tony) i wyświetla poziomy sygnału w każdym z tych pasm. To pozwala użytkownikowi zobaczyć, które części sygnału audio (niskie, średnie, wysokie) są najsilniejsze.
2. Wizualna reprezentacja: Na przykład na ekranie lub poprzez diody LED użytkownik może zobaczyć, jak zmieniają się poziomy sygnału w różnych częściach spektrum częstotliwości. Mogą być oddzielne wskaźniki dla niskich, średnich i wysokich tonów.
3. Lepsza kontrola dźwięku: Dzięki takiemu wskaźnikowi można precyzyjnie kontrolować poziomy dźwięku, nie tylko pod kątem ogólnej głośności, ale także w zakresie tonów niskich, średnich i wysokich. To szczególnie przydatne podczas masteringu lub bardziej zaawansowanego nagrywania, gdzie różne części sygnału mogą wymagać różnych korekt.
4. Optymalizacja nagrania: Umożliwia użytkownikom dokładniejsze dostosowanie balansu częstotliwości (np. podbicie basów lub zmniejszenie wysokich tonów) w celu uzyskania najlepszego dźwięku bez przeciążenia żadnego zakresu częstotliwości.

W skrócie, Peak Spectrum Level pozwala na monitorowanie poziomu sygnału nie tylko ogólnie, ale również w kontekście poszczególnych częstotliwości, co daje większą kontrolę nad brzmieniem i jakością dźwięku.

Dziedzictwo i trwała wartość

Pomimo swojej wysokiej ceny w porównaniu do popularnych propozycji rynkowych, Akai GX-912 znalazł oddaną grupę użytkowników, zwłaszcza wśród profesjonalistów, półprofesjonalistów z branży radiowej, czy muzyków amatorów, gdzie ceniono jego solidność i długowieczność głowic, możliwości techniczne i dodatkowe funkcje.

GX-912 nigdy nie był szczególnie promowany, nie znajdziecie go w katalogach z lat 1986-91. Raczej było to urządzenie kierowane do wąskiej grupy odbiorców.

GX-912 nie osiągnął takiego statusu jak Nakamichi Dragon czy modele Sony z wyższej półki, nie to było jego przeznaczeniem. Dziś pozostaje ukrytym klejnotem w świecie vintage’owego sprzętu audio.

Lista funkcji Akai GX-912

1. Super GX 3-Head System
   • Oddzielne głowice do nagrywania, odtwarzania i kasowania.
   • Monitorowanie w czasie rzeczywistym podczas nagrywania dla precyzyjnej kontroli jakości dźwięku.
2. Closed Loop Double Capstan System
   • Stabilny transport taśmy, zapewnia optymalny kontakt taśmy z głowicą.
   • Minimalizuje wow i flutter, co prowadzi do wyższej jakości odtwarzania.
3. Technologia Dual Capstan Direct Drive
   • Silnik FG Servo Direct Drive zapewniający precyzyjny transport taśmy.
   • Silniki DC dla napędu szpuli i mechanizmu gwarantują płynne działanie.
4. Redukcja szumów Dolby B i Dolby C
   • Zmniejsza szum taśmy, zapewniając czysty i wyraźny dźwięk.
   • Dolby C zapewnia stosunek sygnał/szum na poziomie 75 dB, idealny do nagrań o wysokiej jakości.
5. Intro Scan
   • Odtwarza pierwsze kilka sekund każdego utworu, co ułatwia szybkie odnalezienie wybranego nagrania.
6. Quick Memory Search
   • Umożliwia szybkie przeszukiwanie taśmy.
   • Idealne do profesjonalnej edycji lub szybkiego odnajdywania wybranych sekcji nagrań.
7. Instant Program Location System (IPLS)
   • Umożliwia natychmiastowy dostęp do wybranych części taśmy w celu szybkiego odtwarzania lub edycji.
8. Ręczna regulacja prądu podkładu
   • Regulacja prądu podkładu w celu optymalizacji jakości nagrania dla różnych typów taśm.
9. Cyfrowy licznik taśmy z wyświetlaniem czasu
   • Śledzi pozycję taśmy i oblicza pozostały czas nagrania dla precyzyjnej edycji.
10. Fluorescencyjny wyświetlacz (FL Display)
    • Jasny, wyraźny odczyt ustawień operacyjnych, takich jak poziomy wejścia/wyjścia, pozycja taśmy i inne.
11. Obsługa wielu typów taśm
    • Kompatybilność z taśmami normalnymi, chromowymi i metalowymi, co daje szerokie możliwości nagrywania.
12. Regulowane poziomy wejścia i wyjścia
    • Ręczna kontrola poziomów wejściowych i wyjściowych dla precyzyjnego dostrajania podczas nagrywania lub odtwarzania.
13. Zdalna kontrola
    • Możliwość zdalnego sterowania, co ułatwia integrację w większych systemach studyjnych.
14. Automatyczna kalibracja taśmy
    • Automatyczne dopasowanie do charakterystyki taśmy w celu optymalizacji nagrania, z możliwością ręcznego dostosowania dla zaawansowanych użytkowników.
15. Monitorowanie taśmy w czasie rzeczywistym
    • Ocena jakości nagrania na bieżąco z możliwością natychmiastowej korekty.
16. Filtr MPX
    • Filtr eliminujący sygnały nośne FM, zapewniając czystsze nagrania z radia.

Specyfikacja techniczna Akai GX-912

• Typ: 3-głowicowy stereo magnetofon kasetowy
• System ścieżek: 4-ścieżkowy, 2-kanałowy stereo
• Prędkość taśmy: 4,76 cm/s (standardowa prędkość kasety)
• Głowice:
  • 1 do nagrywania
  • 1 do odtwarzania
  • 1 do kasowania
• Silnik kapstanu: FG Servo Direct Drive
• Silniki szpuli i mechanizmu: Silniki DC

Wydajność

• Pasmo przenoszenia:
  • 20 Hz – 21 kHz (taśma metalowa)
  • 20 Hz – 20 kHz (taśma chromowa)
  • 20 Hz – 18 kHz (taśma normalna)
• Wow i Flutter: 0,025%
• Całkowite zniekształcenia harmoniczne (THD): 0,6%
• Stosunek sygnału do szumu:
  • 75 dB (z Dolby C)
  • 65 dB (z Dolby B)
  • 55 dB (bez Dolby)

System redukcji szumów

• Dolby:
  • Dolby B
  • Dolby C
  • Filtr MPX

Obsługiwane typy taśm

• Normalne (Type I)
• Chromowe (Type II)
• Metalowe (Type IV)

Wejścia/Wyjścia

• Wejście liniowe: 70 mV, złącze RCA
• Wyjście liniowe: Regulowany poziom wyjścia, złącze RCA
• Wyjście słuchawkowe: Na przednim panelu, z regulacją głośności

Wyświetlacz

• Fluorescencyjny wyświetlacz: Pokazuje pozycję taśmy, stan operacyjny oraz poziomy wejścia/wyjścia.
• Cyfrowy licznik taśmy: Śledzi pozycję taśmy i oblicza pozostały czas.

Zasilanie

• Wymagania zasilania: Standardowe zasilanie AC
• Zużycie energii: Zależy od regionu, typowo 15W

Wymiary fizyczne

• Szerokość: 482,6 mm
• Wysokość: 105 mm (rack 2U)
• Głębokość: 372 mm
• Waga: 7 kg

Dodatkowe funkcje

• Monitorowanie taśmy w czasie rzeczywistym
• Instant Program Location System (IPLS)
• Ręczna regulacja prądu podkładu
• Intro Scan i funkcja wyszukiwania utworów
• Quick Memory Search
• Zdalne sterowanie
• Kompatybilność z rackami 19-calowymi (2U)